Afscheid

Deze weken stonden in het teken van afscheid. Niet in mijn eigen familie maar bij familie van vrienden. Vond het bijzonder om van redelijk dichtbij te mogen aanschouwen hoe ingrijpend de laatste dagen van iemands leven zijn. Als zaken uit het verleden er niet meer toe doen. Als ook toekomst niet meer telt, alleen het nu. En alleen die dingen die nú echt belangrijk zijn.

Zorgen voor iemand in de laatste fase van iemands leven is ontzettend aangrijpend. Moeilijk maar ook puur. Ervoor zorgen dat de persoon comfortabel is, geen pijn heeft, alles nog krijgt wat hij of zij wil. Met de mensen waar hij/zij het meest van houdt.

Grenzen worden cm voor cm verlegd

Je hoort zo vaak mensen zeggen: 'Als het zus of zo ver is, geef me dan maar een spuitje'. Maar is dat wel zo simpel en wat is dan hét moment? Grenzen worden cm voor cm verlegd, omdat liefde geen grenzen heeft. En als je liefde voelt, is het nog niet zo makkelijk om het leven los te laten. Maak dan de keuze maar. Sterven en de dood zijn onderwerpen waar we nog lastig over praten. Ook omdat je er nog niet aan wilt denken. Maar het hoort bij het leven, net als geboren worden. Liefde hoort daar ook bij. Vanuit liefde kunnen we mensen vasthouden maar toch veel lastiger loslaten.

Mijn moeder lijdt al jaren aan dementie. Dat was haar grootste angst, zeker omdat ze jaren heeft gewerkt op de besloten afdeling van een zorginstelling. Een paar jaar na haar pensioen zagen we de eerste signalen bij haar. Zo hebben we de afgelopen jaren steeds cm voor cm afscheid van haar genomen. Dementie is verschrikkelijk...vooral toen ze het zelf ook in de gaten had. Dat het hoofd op een hoop zat, zoals ze dat zelf zei. Die onmacht en frustratie is heel verdrietig. Na een paar jaar werd ze opgenomen in een zorginstelling waar met heel veel liefde voor haar wordt gezorgd. En hoewel we steeds verder afscheid van haar nemen, zijn er ook momenten waar we samen van genieten. Al is het maar een blik van herkenning in haar ogen, hoe ze naar me lacht als ik binnen kom, hoe liefdevol ze is geworden, terwijl ze daar voorheen best moeite mee had. Hoe moeilijk het ook is om iemand zo af te zien takelen, het voelt heel fijn dat ik haar met liefde kan omringen. En daar krijg ik dan ook ontzettend veel liefde voor terug. Ieder moment met haar is voor mij zinvol en belangrijk. Met mijn verstand wil ik haar behoeden voor verdere aftakeling maar wat zal ik die liefdevolle momenten missen.

Stil staan

Het is soms wel eens interessant om stil te staan bij je eigen sterfelijkheid. Wat laat ik achter? Wat of welke dingen blijven er van mij over in de herinnering van familie en vrienden? Heb ik vol overgave mijn pad in dit leven bewandeld? Ben ik goed geweest voor de mensen om me heen? Het is een soort reality check. Mij helpt dat soms om weer te focussen op dingen die echt belangrijk zijn. In die dingen wil ik de meeste energie en tijd steken. Andere randzaken moeten...maar het liefst met minder energie.

Het lukt me niet altijd om me heel bewust te zijn van belangrijke momenten in het leven. Omdat dat vaak kleine momenten zijn. Mijn moedertje die naar me lacht. Een mooi gesprek met een vriendin. Iemand gewoon even helpen met iets. De vogels in mijn tuin. Samen zijn met mensen van wie ik houd. Muziek die me raakt. Het is soms allemaal zo simpel en klein, maar als het me lukt om daar heel bewust van en dankbaar voor te zijn, dan weet ik dat ik mezelf voel en zie.

Loslaten vanuit liefde

Als we voor iemand zorgen in de laatste fase van het leven, dan heb je toegang tot een soort onuitputtelijke bron van liefde, waardoor je tot veel meer in staat bent dan je van tevoren had kunnen bedenken. Met alleen dát wat er op dat moment echt toe doet. En hoe verdrietig en moeilijk het ook is, met die liefde kunnen we ook loslaten. In die hele wirwar aan emoties en herinneringen is het ook liefde die ervoor zorgt dat heel langzaam een nieuw pad kan ontstaan. Misschien niet direct maar liefde is nu eenmaal tijdloos.

Liefs,

Ineke

---

You're packing a suitcase for a place none of us has been

A place that has to be believed to be seen

You could have flown away

A singing bird in an open cage

Who will only fly, only fly for freedom